การติดตามกระบวนการ VPA

จนถึงปัจจุบัน ข้อตกลงการเป็นหุ้นส่วนด้วยความสมัครใจ (VPA) ได้ใช้แนวทางที่หลากหลายในการตรวจติดตามการนำข้อตกลงไปปฏิบัติและผลกระทบของข้อตกลงดังกล่าว หากกล่าวโดยกว้างแล้วจะมีการตรวจติดตามสี่แบบซึ่งจะได้บรรยายอย่างละเอียดข้างล่าง

• การตรวจสอบที่เป็นอิสระ
• การสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระ
• การติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระ
• การตรวจติดตามผลกระทบโดยฝ่ายต่างๆ ตามข้อตกลง

การตรวจสอบที่เป็นอิสระ

การตรวจสอบที่เป็นอิสระเป็นส่วนประกอบสำคัญของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้และเป็นสิ่งที่ต้องมีใน VPA ทุกฉบับ จุดประสงค์ของการตรวจสอบที่เป็นอิสระคือการตรวจสอบว่าทุกด้านของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายทำงานได้อย่างเหมาะสม ภาคผนวกใน VPA แต่ละฉบับจะให้ขอบเขตงานสำหรับผู้ตรวจสอบ อ่านเพิ่มเติมในหมวดแกะกล่อง VPA หัวข้อการตรวจสอบที่เป็นอิสระ

การสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระ

ประเทศหุ้นส่วนบางประเทศได้สร้างบทบาทของผู้สังเกตการณ์ที่เป็นอิสระซึ่งได้รับการยอมรับ โดยผู้สังเกตการณ์ที่เป็นอิสระจะทำหน้าที่ตรวจติดตามการบังคับใช้กฎหมายป่าไม้และธรรมาภิบาลป่าไม้ในฐานะเป็นส่วนหนึ่งของ VPA ผู้สังเกตการณ์ที่เป็นอิสระมักจะเป็นองค์กรภาคประชาสังคม งานของผู้สังเกตการณ์ ได้แก่

• การประเมินระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ของ VPA
• การประเมินการปฏิบัติตามกฎหมายป่าไม้และการรายงานการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด
• การติดตามความคืบหน้าในพันธสัญญาด้านความโปร่งใสและการปฏิรูปกฎหมายและการปฏิรูปสถาบัน
• การติดตามและบันทึกกิจกรรมการบังคับใช้กฎหมายและการตอบสนองต่อการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด
• การตรวจสอบว่ากลไกชี้ขาดข้อขัดแย้ง VPA ใช้การได้
• การประเมินผลกระทบจาก VPA
• การให้ข้อมูลแก่ผู้ตรวจสอบอิสระ
• การติดตามการทำงานของผู้ตรวจสอบอิสระ
• การร้องเรียนเกี่ยวกับความล้มเหลวในกระบวนการตรวจสอบ
• การแนะนำวิธีต่างๆ ที่จะปรับปรุงระบบให้ดีขึ้นและเสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่การบังคับใช้กฎหมาย และกรอบงานด้านกฎหมายและการกำกับดูแล
• การประเมินภาคป่าไม้โดยทั่วไป

VPA แต่ละฉบับตีกรอบและให้คำจำกัดความการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระแตกต่างกัน ตามสิ่งที่ผู้มีส่วนได้เสียตัดสินใจ อย่างไรก็ดี หากกล่าวโดยกว้างจะมีการสังเกตการณ์อยู่ด้วยกันสองรูปแบบ ซึ่งเสริมซึ่งกันและกันและอาจทำงานไปด้วยกัน

• การสังเกตการณ์ได้รับการรวมเข้าอย่างเป็นทางการในระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ ในบางประเทศ เช่น อินโดนีเซีย ผู้สังเกตการณ์อิสระเป็นส่วนสำคัญของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ ผู้สังเกตการณ์อิสระทำงานโดยมีข้อตกลงกับรัฐบาลและได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการใน VPA บทบาทที่เป็นทางการนี้ช่วยอำนวยความสะดวกในการเข้าถึงข้อมูลและป่าไม้ รวมทั้งการให้ความร่วมมือกับหน่วยงานด้านการบังคับใช้กฎหมาย
• การสังเกตการณ์นอกระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้แต่ได้รับการยอมรับว่ามีส่วนช่วยใน VPA ในทางกลับกัน ในประเทศอื่นๆ ผู้สังเกตการณ์อิสระจะทำการตรวสอบจากภายนอกเกี่ยวกับระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้และประเด็นด้านธรรมาภิบาลที่กว้างขึ้น รูปแบบของการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระในลักษณะนี้จะดำเนินการโดยตรงโดยภาคประชาสังคม และจะไม่ทำให้เป็นระเบียบแบบแผนตามระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ ในบางกรณี องค์กรภาคประชาสังคมได้ตัดสินใจที่จะคงอยู่นอกระบบทางการเพื่อปกป้องความเป็นอิสระของตนและเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกจำจัดด้วยบทบาท หรือขอบเขตจำเพาะ การสังเกตอย่างไม่เป็นทางการขึ้นอยู่กับว่าผู้สังเกตการณ์สามารถเข้าถึงข้อมูลและทำให้รัฐบาลรับผิดชอบต่อทั้งสองแง่มุมในด้านธรรมาภิบาลซึ่ง VPA สามารถจัดการได้

ในประเทศหุ้นส่วน VPA ส่วนใหญ่ ผู้มีส่วนได้เสียได้มีการอภิปรายกันมาอย่างยาวนานในเรื่องการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระและในเรื่องว่าควรมีบทบาทอย่างเป็นทางการใน VPA หรือไม่

คาเมรูน VPA ไม่ยอมรับการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระดังกล่าว แต่ให้ข้อสังเกตว่าการสังเกตการณ์จากภาคประชาสังคมเป็นแหล่งข้อมูลของผู้ตรวจสอบอิสระ VPA ให้ข้อสังเกตอีกว่าการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระเป็นเครื่องมือที่อาจนำมาใช้ได้แต่ไม่ใช่ส่วนที่บังคับให้ต้องมีของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมาย

สาธารณรัฐแอฟริกากลาง VPA ให้ข้อสังเกตว่าการสังเกตการณ์โดยภาคประชาสังคมควรเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการปฏิรูปกฎหมาย โดยให้การยอมรับถึงศักยภาพของการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระที่จะเป็นส่วนหนึ่งของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ แต่ให้ข้อสังเกตถึงการขาดขีดความสามารถในปัจจุบัน เวทีของ NGO ท้องถิ่นซึ่งเข้าเกี่ยวข้องในกระบวนการ VPA ได้พัฒนากลยุทธ์การสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระและคาดการณ์ถึงการตกลงยินยอมในคำสั่งถาวรกับรัฐบาล

กานา องค์กรภาคประชาสังคมได้ตัดสินใจว่าพวกเขาสามารถเป็นผู้ให้การสนับสนุนที่เข้มแข็งภายนอกระบบมากกว่าภายในระบบ ผลลัพธ์ที่ได้ก็คือ พวกเขาเลือกที่จะไม่ทำงานภายใต้ข้อตกลงอย่างเป็นทางการกับรัฐบาล VPA ไม่มีการกล่าวถึงการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระ

อินโดนีเซีย ใน VPA ผู้สังเกตการณ์ที่เป็นอิสระจะเรียกว่าการติดตามอิสระและรวมเอาองค์กรภาคประชาสังคม บุคคล และชุมชนต่างๆ เข้ามา VPA ให้การยอมรับผู้สังเกตการณ์อิสระในฐานะส่วนสำคัญของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้อย่างเป็นทางการ ผู้สังเกตการณ์ได้รับการพิจารณาว่าเป็นแหล่งข้อมูลสำหรับผู้ตรวจสอบอิสระ บทบาทของผู้สังเกตการณ์ส่วนใหญ่แล้วจะดำเนินการโดย JPIK ซึ่งเป็นเครือข่ายไม่เป็นทางการขององค์กรสมาชิกมากกว่า 60 องค์กรและบุคคลมากกว่า 300 คน สมาชิกของ JPIK อาจทำการประเมินใบรับรองความถูกต้องตามกฎหมายที่ผู้ดำเนินกิจการถือไว้ใหม่ พวกเขาสามารถส่งข้อร้องเรียนเกี่ยวกับผู้ดำเนินกิจการ บริษัทตรวจสอบ ผู้ตรวจสอบอิสระ หน่วยงานผู้มีอำนาจออกใบรับรอง หรือหน่วยงานรับรองบริษัทตรวจสอบ JPIK ยังสามารถร้องเรียนในประเด็นปัญหาที่กว้างกว่านี้ได้ เช่น กรณีการทุจริต JPIK มุ่งที่จะได้เอกสารทางการจากรัฐบาลเพื่อยืนยันสิทธิ์ในการเข้าถึงข้อมูลและไซต์งาน

ไลบีเรีย VPA ยอมรับว่าการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระเป็นบทบาทของภาคประชาสังคมและเป็นวิธีในการให้ข้อมูลแก่ผู้ตรวจสอบอิสระ

สาธารณรัฐคองโก VPA สรุปเค้าโครงบทบาทสำหรับภาคประชาสังคมในการสังเกตการณ์กิจกรรมต่างๆ ของบริษัทตัดไม้และแปรรูปไม้ และในการให้ข้อมูลแก่ผู้ตรวจสอบอิสระ VPA ยังให้ข้อสังเกตว่าองค์กรภาคประชาสังคมท้องถิ่นควรดำเนินการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระในฐานะส่วนหนึ่งของระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมาย ของไม้

การติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระ

การติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระที่มีมาก่อน แผนปฏิบัติการ การบังคับใช้กฎหมายป่าไม้ ธรรมาภิบาล และการค้า (FLEGT) ของสหภาพยุโรป และ VPA การติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระมีความแตกต่างอย่างชัดเจนจากการสังเกตการณ์ที่เป็นอิสระตาม VPA ในแง่ที่การติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระจะประเมินการปฏิบัติตามกฎหมายในภาคป่าไม้ แม้ว่าโดยทั่วไปแล้ว VPA จะไม่ยอมรับผู้ติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระ แต่ผู้ติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระยังสามารถมีส่วนในกระบวนการ VPA ได้ ประเทศต่างๆ ที่มีผู้ติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระซึ่งได้เข้าสู่การเจรจาหรือเสร็จสิ้นการเจรจา VPA แล้ว ซึ่งรวมถึง คาเมรูน สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก และสาธารณรัฐคองโก ผู้ติดตามป่าไม้ที่เป็นอิสระโดยปกติแล้วมักจะเป็นองค์กรระดับประเทศหรือนานาชาติที่มิใช่ของรัฐ

การติดตามผลกระทบ

ใน VPA ทุกฉบับ สหภาพยุโรปและประเทศหุ้นส่วน VPA ได้สร้างพันธสัญญาร่วมในการติดตามผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมของข้อตกลงดังกล่าว การติดตามจะทำการตรวจสอบว่า VPA ได้ผลดังที่ต้องการหรือไม่ การติดตามให้ข้อมูลแก่ผู้กำหนดนโยบายภาครัฐในลักษณะการประเมินเพื่อสะท้อนถึงประสิทธิภาพของนโยบายต่างๆ การติดตามยังสามารถระบุผลด้านลบที่ไม่มีเจตนาสำหรับให้ฝ่ายต่างๆ จัดการและแบ่งเบาตามแนวทางของมาตราใน VPA ที่ว่าด้วยการพิทักษ์สังคม

ในการนำเอาพันธสัญญาด้านการติดตามไปปฏิบัติ คณะกรรมการดำเนินงานร่วมของ VPA ได้กำหนดกรอบงานด้านการติดตามซึ่งจะเป็นไปตามความต้องการของผู้มีส่วนได้เสีย ด้านต่างๆ ที่จะทำการติดตามนั้นอาจรวมถึงประสิทธิภาพเชิงสถาบัน กระแสการค้า และพลวัตของตลาด การตัดไม้โดยผิดกฎหมาย สภาพป่าไม้ การดำรงชีวิตและความยากจน และการพัฒนาด้านเศรษฐกิจ กระบวนการในการพัฒนาระบบการติดตามนั้นอาจจำเป็นต้องมีการวิเคราะห์และการปรึกษาหารือเพิ่มเติมเพื่อกำหนดเส้นฐานและสำรวจทางเลือกต่างๆ กระบวนการควรนำเอาผู้มีส่วนได้เสียเข้ามามีส่วนร่วมเพื่อให้มั่นใจได้ว่ามีการติดตามตามลำดับความสำคัญที่ได้จากผู้มีส่วนได้เสียเมื่อเวลาผ่านไป

• VPA ของคาเมรูน ในปี 2014 คณะกรรมการดำเนินงานร่วมได้จัดตั้งคณะทำงานผู้มีส่วนได้เสียหลายฝ่ายเพื่อพัฒนาวิธีการในการติดตามผลกระทบด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมของ VPA โดยคณะกรรมการดำเนินงานร่วมมีความรับผิดชอบในการให้การอนุมัติเห็นชอบวิธีการดังกล่าว
• VPA ของกานา คณะกรรมการดำเนินงานร่วมจัดตั้งคณะกรรมการย่อยผู้มีส่วนได้เสียหลายฝ่ายซึ่งจะทำงานร่วมกับที่ปรึกษาเพื่อรวมงานที่มีลำดับความสำคัญสูงของสหภาพยุโรปและกานาเข้าเป็นชุดของผลที่ได้ ผลลัพธ์ และผลกระทบที่จะทำการติดตาม
• VPA ของอินโดนีเซีย คณะกรรมการดำเนินงานร่วมจัดตั้งคณะทำงานด้านเทคนิคของผู้มีส่วนได้เสียหลายฝ่ายเพื่อพัฒนาและทดสอบระบบการติดตามผลกระทบจาก VPA แห่งชาติ คณะกรรมการดำเนินงานมีความรับผิดชอบในการให้การอนุมัติเห็นชอบวิธีการดังกล่าว

การติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระ

วัตถุประสงค์ของการติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระคือการประเมินว่าสหภาพยุโรปและตลาดในวงกว้างตอบสนองต่อไม้ที่มีใบรับรอง FLEGT อย่างไร การติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระจะวิเคราะห์ว่า การออกใบรับรอง FLEGT มีผลกระทบต่อกระแสการค้า การพัฒนาตลาด และราคาไม้อย่างไร การติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระจะให้สถิติที่เชื่อถือได้ซึ่งจะแสดงถึงผลการดำเนินการของตลาดสำหรับไม้ที่มีใบรับรอง FLEGT แก่ประเทศหุ้นส่วน VPA และสหภาพยุโรป

คณะกรรมาธิการยุโรปได้ให้สัญญาห้าปีแก่ International Tropical Timber Organization เพื่อดำเนินการติดตามตลาดค้าไม้ที่เป็นอิสระ เริ่มในปี 2014 วัตถุประสงค์หลักของสัญญา ก็เพื่อ

• เก็บรวมรวม วิเคราะห์ รายงาน และกระจายข้อมูลในเรื่องการยอมรับและแนวโน้มของไม้ที่มีใบรับรอง FLEGT ในตลาดสหภาพยุโรป
• ปรับปรุงความรู้และความเข้าใจในผลกระทบของ VPA เกี่ยวกับราคาไม้ แนวโน้มการค้าและตลาดทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับประเทศหุ้นส่วน VPA ต่างๆ
• ทำให้มั่นใจว่าประเทศ VPA และคณะกรรมาธิการยุโรปได้ให้ข้อมูลและสถิติของไม้ที่มีใบรับรอง FLEGT ที่เชื่อถือได้
• ตอบสนองต่อคำร้องขอจากและแจ้งผลการตัดสินใจโดยคณะกรรมการดำเนินงานร่วม VPA
• ให้ข้อมูลที่ถูกต้อง ทันต่อเวลา และเป็นอิสระะในเรื่องผลกระทบต่อตลาด
• มีส่วนช่วยในการติดตามผลกระทบของแผนปฏิบัติการ FLEGT และให้ข้อมูลในการนำแผนปฏิบัติการดังกล่าวไปปฏิบัติ
• พัฒนากลยุทธ์ระยะยาวในการทำให้เกิดความยั่งยืนในบทบาทการติดตามตลาดที่เป็นอิสระโดยทำการปรึกษาหารือกับสหภาพยุโรปและประเทศหุ้นส่วน VPA ต่างๆ