กระบวนการ VPA

ประเทศส่งออกไม้และสหภาพยุโรปร่วมกันพัฒนาข้อตกลงการเป็นหุ้นส่วนด้วยความสมัครใจ (VPA) เป็นระยะหรือขั้นต่างๆ ผ่านกระบวนการที่หลากหลาย ได้แก่ การเจรจาแบบทวิภาคีระหว่างสหภาพยุโรปและประเทศส่งออกไม้ และการเจรจาในประเทศผู้ส่งออกไม้เอง และการเจรจาระหว่างกลุ่มผู้มีส่วนได้เสียกลุ่มต่างๆในประเทศส่งออกไม้

ขณะที่การเจรจาทวิภาคีทำให้ VPA เป็นข้อตกลงที่เป็นทางการ การอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นภายในประเทศผู้ส่งออกก็กำหนดเนื้อหาของข้อตกลง การเจรจา VPA แตกต่างจากการเจรจาการค้าส่วนใหญ่ สหภาพยุโรปและประเทศส่งออกไม้ไม่ได้เป็นคู่ปรปักษ์กัน แต่กลับทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุเป้าหมายเดียวกัน คือการกำจัดการค้าไม้ที่ไม่ถูกกฎหมาย

การจะทำให้ VPA มีความน่าเชื่อถือในตลาดซื้อขาย VPA ต้องสามารถให้ความมั่นใจกับผู้นำเข้าในสหภาพยุโรปว่าจะออกใบรับรอง FLEGT ให้กับไม้ถูกกฎหมายเท่านั้น สหภาพยุโรปคาดหวังว่ากระบวนการ VPA ที่มีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียจำนวนมากและที่ได้แก้ปัญหาต่างๆที่ผู้มีส่วนได้เสียระบุจะสร้างและดำรงความเป็นเจ้าของ VPA ให้กับประเทศหุ้นส่วน และทำให้ VPA มีความน่าเชื่อถือ

ความคาดหวังของประเทศส่งออกไม้ขึ้นอยู่กับบริบทของประเทศ และประเด็นต่างๆ ที่ผู้มีส่วนได้เสียให้ความสำคัญ ไม่มีพิมพ์เขียวสำหรับกระบวนการ VPA ความยืดหยุ่นของรูปแบบ VPA จะช่วยให้ผู้มีส่วนได้เสียสามารถพัฒนาข้อตกลงที่เป็นไปตามความต้องการ และมีแผนที่นำทางหรือโรดแม็บ ที่เหมาะสมสำหรับการนำข้อตกลงไปปฏิบัติ

กระบวนการ VPA เป็นสิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนเนื่องจากเป็นกระบวนการที่พยายามแก้ปัญหาตลอดทั้งห่วงโซ่คุณค่า กระบวนการ VPA ทำให้ตัวแทนรัฐบาลแห่งชาติ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมร่วมหาวิธีส่งเสริมกิจกรรมการทำป่าไม้ที่ถูกกฎหมายเพื่อสนับสนุนเป้าหมายทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม

จากประสบการณ์ที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบันแสดงให้เห็นว่า ความท้าทายด้านธรรมาภิบาลบางประการต้องใช้เวลาในการจัดการ และยังใช้เวลาที่จะทำให้มั่นใจว่า ขั้นตอนการเจรจาจะมีความน่าเชื่อถือและจะบังเกิดผล รวมทั้งขั้นตอนการนำไปปฏิบัติมีความครอบคลุมและตอบสนองต่อความท้าทายใหม่ๆ ที่จะปรากฏขึ้น

เนื่องจากการนำ VPA ไปปฏิบัติเป็นการดำเนินการของประเทศส่งออกไม้ และไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยเงินทุนจากภายนอก จึงต้องการความมุ่งมั่นที่เข้มแข็งของประเทศนั้นๆ เพราะการรักษาพลังขับเคลื่อนของกระบวนการ VPA อาจจะกลายเป็นความท้าทายได้ ดังนั้นสหภาพยุโรปจึงกำลังสำรวจหาแนวทางส่งเสริมให้กระบวนการดังกล่าวในประเทศที่ยังใหม่กับ VPA ประสบความสำเร็จโดยที่ไม่ต้องใช้เวลานานเกินไป

แม้การออกใบรับรอง FLEGT จะเป็นเป้าหมายสำคัญของกระบวนการ VPA แต่ก็ไม่ใช่จุดสิ้นสุด การปฏิรูปธรรมาภิบาล การติดตามผลกระทบ การปรับปรุงระบบการประกันความถูกต้องตามกฎหมายของไม้ และกิจกรรมอื่นๆ ยังคงดำเนินต่อไป